Orada bir köy var mı uzakta?

Müjde Işıl – 2010’da düzenlenen Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde izlediğimiz “Press” sineması, ‘90’ların Güneydoğu’sunda gazetecilik yapmaya çalışanların güç dünyasını perdeye getirirken genç bir yetenek ile tanıştırmıştı bizi. Sinemada getir götür işlerine bakarken gazeteciliğe de tutkuyla bağlanan ‘acemi’ rolündeki Aram Dildar, “Press”in yıldızı oluvermişti. Antalya’dan Behlül Kısım Heyet Özel Mükafatı, sonraki sene de Ankara’dan Umut Veren Erkek Oyuncu Mükafatı ile dönen Dildar’ın oyunculuk mesleğinde nasıl ilerleyeceğini merak ediyorduk. Evet, Dildar oyunculuğa aralıklarla devam etti fakat mesleğini kısa sinemalar üzerine kurarak pek çoğumuzu şaşırttı; yeterli de yaptı.

“Geç Kalışa Hazırlık” isimli kısa sinemasında, geçimini sağladığı taksisini yenilemek isteyen bir adamın trajikomik kıssasını anlattı. Konutta bakım takviyesinden faydalanarak bir otomobil alabileceğini düşünse de bu dayanak için babasının hasta olması gerekmektedir. Lakin babası sağlıklıdır. Kolay üzere görünen bu çaresiz kıssasından hem ümit ve direniş hem de kara mizah çıkaran, etkileyici finaliyle de nokta koyan Dildar, bunu bir üslup olarak benimsediğini ilerleyen vakitte gösterdi. Yeni ve ödüllü kısası “Adres”te bu usulünün daha profesyonelleşmiş yorumunu izliyoruz.

Kayıp köy

Geçtiğimiz ay İstanbul Sinema Festivali’nde En Düzgün Kısa Sinema seçilen “Adres”, atandığı köyü bulmaya çalışan bir öğretmenin trajikomik kıssasını anlatıyor. Atandığı Yeşilköy, Diyarbakır hudutları içindedir ancak yaşlısından gencine, kimsenin bu türlü bir köyden haberi yoktur. Gençler farklı yerleri tanım ederken etrafın en yaşlısı ise hafıza sorunu yaşadığı için ona yardım edemez. Köy, Ulusal Eğitim’in kayıtlarında da yoktur, haritada da. Münasebetiyle öğretmenin atandığı köyü arayışı, minimal bir yol kıssasına dönüşür. Eski püskü arabası, “Geç Kalışa Hazırlık” ile ortak keder imgesi hâlini alır. Öğretmenin konuştuğu her kişi ona yardımcı olmaya çalışır, yani sinemanın berbat karakteri yoktur görünürde. Sistemin kendisi, öğretmen üzere nicelerini arafta bırakmıştır. Dildar, karakterinin arayışını içeriden ve kanırtarak değil, dışarıdan ve aralı bir gözle anlatır. Finaldeki sürpriz, “Geç Kalışa Hazırlık”taki üzere güleriz ağlanacak hâlimize dedirtir.

Aram Dildar “Adres”te yalnızca kıssanın ve sadeliğin gücünden beslenmiyor. İmaj direktörü Emre Pekçakır sayesinde geniş planlarla tematik boşluğu ustalıkla görselleştiriyor. Sinemanın otomobiller sahnesi bu açıdan pek dokunaklı ve tıpkı oranda mizahi. Jacques Tati’den Aki Kaurismaki’ye, birçok ustayı yâd etmemizi sağlayan, çok sade ancak çok etkileyici bir âna imza atıyor.

Festivallerimizin ulusal uzun metraj ve kısa sinema müsabakalarına baktığımızda, kısa sinemaların uzun metrajlardan daha derin, kuvvetli sinema lisanı kurabildiğini görüyoruz. Aram Dildar imzalı “Adres” de bu üretimlerden biri.

ARAM DİLDAR: “Hikâyenin perdede somutlaşması büyüleyici”

İstanbul Sinema Festivali’nde En Yeterli Kısa Sinema seçilen “Adres”in ortaya çıkış sürecini anlatır mısınız?

Bu sinemanın öyküsü 2012 yılında Diyarbakır’da başladı. Diyarbakır tanıtım sineması çekimleri sırasında Kenan Özhal Hocamız bize rehberlik ediyordu. Surları dolaşırken bana öğretmen olarak birinci atandığında başından geçen bu öyküyü anlattı. Kıssa çok hoşuma gitti ve daima aklımda kaldı. Ancak periyot kıssası olduğu için benim de sinema deneyimim bunu yapmaya yetmiyordu. Ortadan uzun vakit geçti ve 2019 yılında kıssayı yapabileceğime dair bir inanç oluştu. O süreçte kıssayı tekrar dinlemek için Kenan Hocaya tekrar ulaştım ve uzun uzun ondan tekrar dinledim. Teknik meseleler yüzünden 2019 yılında sinema yapma serüveni yarıda kalsa da nihayet 2021 yılında sineması çekmeyi başardık.

13 sene evvel “Press” sinemasının ödüllü ve umut veren oyuncusu olarak tanıdık sizi. Sonrasında oyunculuğa devam etseniz de kısa sinema ve direktörlük daha ağır basmış görünüyor.

Oyunculuk yapmaya devam ediyorum aslında lakin bu çok ağır bir süreç değil. Ben aslında üniversitede sinema okudum. Hayalim birinci baştan beri direktör olmaktı fakat “Press” sineması ile birlikte oyunculuk kapısı da açıldı. Bir kıssa hayal etmek ve onu sinemaya aktarmak bana çok büyük bir heyecan veriyor. Birinci sinemamı çekip de perdede izlediğimde çok şaşırdığımı hatırlıyorum. Öykü bir hayaldi başımda dönen ve somut bir şeye dönüşmesi çok büyüleyici bir histi. O şaşırmanın, heyecanımın devam etmesi için direktörlük yapmak istiyorum.

Yönetmenlikte amaç uzun metraj çekmektir genelde. Bu türlü bir planınız var mı?

Evet, benim de şu an uzun metraj hazırlığım var. Kısa sinema öykülerim de var. İki tipi de çok seviyorum fakat kısa sinemanın bir pazar hissesinin olmaması, fonların çok düşük olması sebebiyle uzun müddet bunu yapmak çok yorucu. Umarım kısa sinemaya de bir alan açılır. Zira teknik kalite olarak çok yeterli durumda lakin yapılan sinemaların satışı yahut gösterimi hudutlu.