Pak güçte Türkiye’nin önü açık
PELİN AYKIN Hiroşima – Japonya’nın Hiroşima kentinde 19-21 Mayıs tarihlerinde düzenlenen G7 Zirvesi’ne katılan Memleketler arası Güç Ajansı (IEA) Lideri Fatih Birol, geleceğin pak güçte olduğunun altını çizerken, pak güç teknolojilerinin imalatında Türkiye’nin önünün çok açık olduğunu ve pazara girerek büyük atılımlar gerçekleştirebileceğini kaydetti.
Hiroşima’da Milliyet’in sorularını yanıtlayan Birol, Türkiye’nin tıpkı vakitte Balkan ülkeleri ve Avrupa’ya LNG ihracatında da rol oynayabileceğinin altını çizdi.
G7’nin bu yılki güç gündeminde sizin için en kıymetli bahis neydi?
Bu yılki G7 toplantısının bir özelliği de, yalnızca G7 ülkeleri değil dünya iktisadı ve güç piyasasında kritik değere sahip ülkeler de katıldı. Breziya, Endonezya, Hindistan çok büyük ülkeler. Açılış konuşmasını yaptığım güç ve iklim değişikliği toplantısında herkesin ortak fikri, pak güç teknolojilerini hızlandırmak gerektiği istikametindeydi… Bütün ülkeler güneş gücü, rüzgar, nükleer güç, elektrikli araba, hidrojen gücü üzere teknolojilerin geliştirilmesi ve hızlandırılması konusunda hemfikir oldu. Sonuç bildirgesinde de bunların altı kalın bir halde çizildi. Bunun önderliğini yapması için de Memleketler arası Güç Ajansı’na (IEA) misyon verdiler. Bütün ülkelerin bu husustaki gayretleri için bir yol haritası çıkaracağız. Bu yol haritasının akabinde gayretlerin gerçek yere gidip gitmediğini, yavaş ilerleyip ilerlemediğini de denetleyeceğiz.
Türkiye pak güçle ilgili pek çok avantaja sahip. G7’de sonuç bildirgesinde de pak güç vurgusu yapıldı. Bu, Türkiye’ye yeni avantajlar sağlayabilir mi?
Türkiye, yenilenebilir güç konusunda son yıllarda çok hakikat adımar attı. Bilhassa güneş ve rüzgar gücü konusunda. Türkiye, elektiriğinin değerli kısmını yenilenebilir güçten elde ediyor. Bu çok kıymetli. Hem etraf dostu hem de dışarıdan doğal gaz, petrol yahut kömür ithal etmek yerne kendi gücümüzü kullanıyoruz… Dışa bağımlılığı azaltıyor. Lakin hala kullandığımız yenilenebilir güç, Türkiye’nin toplam yenilebilir güç potansiyelinin mütevazı bir kısmına karşılık geliyor. Bu bakımdan çok daha fazla büyüyebilir ve umarım daha büyüyecektir. Ayrıyeten rüzgar türbinlerinin, güneş panellerinin imalatında da Türkiye’nin değerli rol oynayabileceğini düşünüyorum. Yenilenebilir gücün hem hissesini artırmak, birebir vakitte bunları Türkiye’de imal etmek de değerli olabilir.
Uluslararası Güç Ajansı Lideri Fatih Birol Twitter’dan G7 Zirvesi’nde ortalarında ABD Lideri Joe Biden ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un olduğu dünya başkanlarıyla de temaslarda bulunduğunu paylaştı.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa Birliği (AB) Moskova’ya yaptırımlar uygulamasının akabinde geçtiğimiz kış büyük bir güç kriziyle karşı karşıya geldi. Önümüzdeki kış AB için daha büyük bir kriz bekleniyor mu?
Avrupa’nın iktisadı, büyük oranda Rusya’dan gelen güce bağımlı hale gelmişti. Bence bu, yanlışsız bir şey değil. Hangi ülke olursa olsun, güçte tek ülkeye bağlanmak yanlışsız değil. AB, bu mevzuda bir kusur yapmıştı. Ama epeyce kısa vakitte Rusya’ya bağımlı olan doğal gaz hissesini yüzde 40’lardan yüzde 5’lere kadar düşürdü. Bunu öteki ülkelerden gaz alarak ve yenilenebilir güçte çok süratli büyüme elde ederek sağladı. Böylelikle Rus gazını büyük ölçüde ikame ettiler. Ayrıyeten şöyle bir şans oldu, Avrupa’da kış ılıman geçti.
Gelecek kışa bakarsak, geçen yıla nazaran daha düzgün. Lakin iki risk faktörü var. Biri çok şiddetli bir kış geçerse gaz talebi artacak. İkincisi geçen yıl Çin iktisadı sıkıntı bir periyot geçirdiği için fazla sıvılaştırılmış gaz ithal etmedi. Pazarda olan LNG’yi Avrupa ithal etti. Artık Çin’in iktisadı düzelmeye başladı. Avrupa ile Çin ortasında LNG’yi kim alacak diye bir rekabet olabilir.
Rusya’ya yönelik yaptırımların akabinde ABD LNG’sinin Türkiye aracılığıyla farklı ülkelere gönderme konusu gündeme gelmişti. Gelecekte Türkiye için benzeri avantajlar doğabilir mi?
Tabii Türkiye mesela birtakım Balkan ülkelerine doğal gaz sağladı. Daha sağlayabilir. Türkiye en fazla LNG ithal eden ülkelerden. Türkiye mevcut doğalgaz borularıyla da bir transit ülke. Bilhassa Balkan ülkelerine ve Avrupa’ya LNG ihraç etmede bir rol oynayabilir.