Sarsıntı bölgesinde ‘toz’ uyarısı: Maske takın

Çevre Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Lideri Derya Ünver, zelzele bölgesinde yıkılan binalardan oluşan molozların neden olduğu etraf tehdidine yönelik ikaz yaptı. 11 vilayette yıkıma yol açan zelzeleler sonrası 80 milyon ton ile 208 milyon ton ortasında yıkıntı atığı oluşmasının beklendiğine dikkat çeken Ünver, “Bu atıkların içinde beton, tuğla üzere materyallerin dışında meskenlerde kullanılan kimyasal, mobilya, metal, plastik üzere atıklar da kelam konusu. Bunlar yönetmeliklere nazaran bertaraf edilmeli. Önemli afet yaşadık ve afetin paniğiyle atığı yönetmek çok mümkün değil. Süreksiz depolama alanlarını yanlışsız yerlerde seçmeliyiz. Barajların su toplama havzalarından uzak, yer altı sularına yakın olmayan, sızdırmazlık sağlanan yerlerde depolanmalı” dedi.

‘KİMYASALLARIN YER ALTI VE YÜZEY SULARINA KARIŞMASI MÜMKÜN’

Atıkların süreksiz depolama alanlarında peyderpey cinslerine nazaran ayrıştırılıp, geri dönüştürülmesi gerektiğini anlatan Ünver, “Atıklar yanlışsız yerlerde depolanmazsa içindeki kimyasalların yer altı suyuna karışma riski yüksek. Yağışlarla kimyasal hususların yer altı sularına, yüzey sularına karışması mümkün. Verimli alanlara yapılan depolamalar, tarım alanında geri dönüşü olmayan toprak randımanında düşüşe neden olur. Maalesef kayıpların büyük olması, birinci anda panik yarattı. Atıkların nereye atılacağı bilinemedi. Kuşların göç alanlarına, sulak alanlara, su kenarlarına atıklar atıldı” diye konuştu.

‘MASKE İLE TOZDAN KORUNUN’ UYARISI

Yıkım süreçleri ve enkaz taşınması sırasında ortaya çıkan tozun sağlık için tehlikesinden bahseden Ünver, “Enkaz atıklarının kaldırılması da çok değerli. Tozuma sırasında asbest ve uçucu gazlardan, tozlardan insan sıhhati önemli oranda etkilenmektedir. Bu apansız ortaya çıkmadığı için çok dikkate alınmıyor. İlerleyen vakitte, insan ömrünü olumsuz etkiyecektir. Süreksiz konaklama alanlarının, çadır kentlerin tozumadan etkilenmeyecek bölgelere yapılması çok kıymetli. Yıkım, yükleme ve taşıma esnasında tozlanmayı engelleyecek sulama sistemlerinin yapılması gerekiyor. Bölgede çalışan ve yaşayan insanların maske ile tozdan korunması gerekir” dedi.

‘UÇUŞAN TOZLAR BİR SONDA KALMAYACAK’

Bölgede tozla oluşan hava kirliliğinin insan sıhhatinin yanı sıra ekosisteme de ziyanı olduğunu vurgulayan Ünver, “Tozla oluşan hava kirliliğini bir yerde sonlandırmak mümkün değil. 11 vilayette bu türlü büyük yıkım olmuşken, atıkları yönetmeliklere uygun olarak bertaraf etmek kolay olmuyor. Uçuşan tozlar bir sonda kalmayacak. Bölgenin tamamına dağılacak ve tarım alanlarına, yüzey sularını da kirletecek ve ekosistemin bozulmasına neden olacak. Bunun olmaması için toz oluşumunun sulama sistemleri ile önüne geçilmesi gerekiyor” diye konuştu.

Derya Ünver, afet olduğu vakit sonrasındaki riskleri en aza indirmek için kentlerde afet müdahale planları hazırlanması ve bu çalışmalarda etraf mühendislerinin de yer alması gerektiğini kaydetti.