Son dakika… Kandilli Marmara’yı işaret etti! Yıl sonuna kadar 4’ün üzerinde zelzele beklentisi

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener ve Sarsıntı Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy değerli açıklamalarda bulunuyor.

BU HARİTA BİZE NE ANLATIYOR?

Prof. Dr. Haluk Özener: Artık Türk toplumu tarafından ezbere bilinen bir harita oldu. Türkiye Sarsıntı tehlike Haritası. Türkiye’deki fayları bir biçimde görüyorsunuz. Etkin fay çizgileri göz önüne alınarak üretilmiş bir harita. Lakin bu haritanın bir lejantı var. Şu an burada görmüyoruz ancak Türkiye’de taban şartları gözetilmemiş yerler. Yer şartları eş kabul ediliyor.

Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Bu vatandaş için hazırlanmış bir harita değil. Yapı yapan mühendisler için hazırlanmış bir harita. En son süreçte ivme kıymetlerine nazaran kıymetli parametleri elde ediyorsunuz. Vatandaş için bu harita çok aldatıcı olabiliyor. Buna nazaran konut yapılmaz. Şu ilçe bu ilçe diye isimler veriyoruz. Dezavantajı da olabiliyor. Kadıköy’de çok inançlı olduğunu düşünüyorsunuz lakin bir sürü de dere yatağı var. 

Çoğu yerde mikro bölgelendirme çalışmaları yapıldı. Nerede hangi yerler var? Hepsi yapıldı. Vatandaş binasını yaptıracağı parselin üzerinde tekrar bir yer etütü yaptırması gerek. 6 Şubat sarsıntılarını örnek vereceğim. Taban atlamanın ne kadar tehlikeli olabileceğini gördük.

KONYA’DAKİ 5’LİK DEPREM

Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Yıllar süren üst üste birikimlerle oluşturulan bir harita. 2012’de güncellendi. Türkiye’nin yüzde 92’si sarsıntı bölgesi diye bir söz var bunu sevmiyorum. Herkes kendini yüzde 8’de kabul ediyor. Türkiye’nin yüzde 100’ü zelzele bölgesi. En son 5 büyüklüğündeki sarsıntı bunun kent efsanesi olduğunu sarsıntılar bize aslında gösteriyor. Köy konutlarını bile zelzeleye inançlı hale getirebilirsiniz. Bu teknikleri var. 5’te Konya’daki binalarda hasarlar meydana geldi.

Prof. Dr. Haluk Özener: Aslında hepsi eğitimden geçiyor. Çok uygun projeler yapabilirsiniz lakin onun aplikasyonu alana uygulaması çok kıymet taşıyor.

Prof. Dr. Haluk Özener: Bu bizim yaptığımız bir TÜBİTAK projesinden. Muhtemel bir zelzelede sarsıntı büyüklüğünü varsayım ediyoruz. Burada 1079 tane GPS noktası var. Bunların suratlarını buluyoruz. Türkiye’de ortalama yer kabuğu hareketinin güney batı tarafında saat istikametinde bir hareketimiz var. Güneyde 30-35 milimetre hareket olur doğuda 7-8 milimetre düşebiliyor.

3 fayın güç biriktirme suratı tıpkı değil. Sarsıntı tekrarlama suratı da tıpkı değil. Ege’de mesela zelzele tekrarlama aralığı 100 yıl ise Doğu Anadolu’da 500-800 yıla çıkabilir.

Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Okların uzun olması kısa olması onların hareket suratını gösteriyor. Ege bölgesinin ne kadar süratli olduğunu görebiliriz.

İSTANBUL’UN NE KADAR VAKTİ KALDI?

Prof. Dr. Haluk Özener: Şunu bilmeliyiz ki Marmara’da daima zelzeleler oluyor. 3-3.9 ile gösterilenler sarı ile gösteriliyor. 2020 yılında 900’ün üzerinde zelzele var. Her yıl olan sarsıntılarda ortalama 4’ün üzerinde sarsıntı oluyor. Bu sene sonuna kadar 4’ün üzerinde sarsıntı yaşamamız Marmara’nın doğal sismik aktivitesindendir. Mana yüklemeleyim.

Marmara’da sismik bir boşluk var. Yaklaşık 130 km’lik bir alandan bahsediyoruz. Burada da bir sarsıntı beklentimiz var.

Marmara’da 250 yıldır çok önemli sarsıntı olmadığı kabul ediliyor. Dünyada bilim insanlarının kabul ettiği bir şey var ki; Marmara’da 7’nin üzerinde zelzele olması mümkünlüğü var. Lakin şunu söyleyemiyoruz; 1 dakika sonra mı olacak, 10 sene sonra mı olacak, 50 sene sonra mı olacak… 

Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Kuzey Anadolu Fayı 1200 km uzunluğunda bir fay zonu. Erzincan’da başlayan sarsıntı ne kadar kısa müddette İstanbul’un kapsına dayandı. Bakın 1999’da 2 tane zelzele yaşadık. İki tansiyon noktası var. Zelzele üreteceğini söylüyor. Zelzelenin yaklaştığı konusunda ortak görüşümüz var. Önümüzde büyük bir risk var. İstanbul bir tedarik köprüsü… Buradaki zinciri kırdığımız vakit doğrultamayız.