‘Tahtadan bir eksiklik, fotoğrafta de olacak’
Evrim Altuğ- Antalya Muratpaşa’da hizmet veren Antalya Kültür Sanat (AKS), 20 Ağustos tarihine kadar “Yaşamı ve Yapıtlarıyla Habip Aydoğdu”yu ağırlıyor. Küratörlüğünü Elif Aydoğdu Aytekin’in üstlendiği aktiflik, Gülay Şahin’in proje idaresi, altı kişilik bir fotoğrafçı takımı ve takımdan Özgür Aydoğdu’nun etkileşimli iPad uygulamasına eşlik eden “2023 Karalamalar Şimdiki Notlar”ıyla bütünleşirken yarım asırlık mesleğiyle dikkat çeken Aydoğdu’nun fotoğrafçı ve görüntü sanatkarı Serhat Özdemir tarafından çekilen pandemi devri kısa sineması de standa başka bir boyut getiriyor. Bu sinema gibi sergide bulunan pek çok hayat öyküsel ve sanatsal öge, QR kod okuma tekniği ile izleyenlere ayrıntılı bir halde ulaştırılıyor. Üstten aşağı gezilen üç katlı stant, birinci katında yer alan sanatkarın erken devir yapıtları, öz ömür öyküsel evrak ve fotoğrafları ile üçüncü katındaki pandemi ve zelzeleye dair tepkisel soyut çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Stantta birinci devir eserleri üçüncü katta “Yaşam Kavgası” başlığı ile öne çıkarken Aydoğdu’nun “Zamanın Ruhu” ismiyle 1989-2015 ortası ürettiği yapıtların yer aldığı ikinci salonun ardından izleyiciler “Umut” temalı üçüncü salonda 2016-2023 ortasına tarihlenen yapıtları deneyimleme fırsatı buluyor.
‘Bereketli çelişki’
Aydoğdu’nun sanatında hakikat, sanatının daima kovaladığı bir sevdayı andırıyor. Yankının, yansımanın yoğunluğu nedeniyle gerçeğin aslında ne kadar biricik, mahrem olduğunu devirleriyle ispatlayan sanatçı bu hususta çabaladığı sürece tıpkı bağlamasıyla yurdu arşınlayan bir ozan üzere katmerli eserler, başka müzikler, besteler ortaya koyuyor; bunu bize iade ediyor. Öznel hakikat ile somut dışavurumculuğa kıyamayan bir nevi ‘bereketli çelişki’ hâli yaşayan sanatçı fotoğraflarına yurt edindiği ‘espas’ın kendisi için ne söz ettiğini şöyle aktarıyor: “Hepimiz aslında bir gerçeği arıyoruz. Herkesin hakikati başka ama bulamayacağımızı bildiğimiz hâlde benim gibi kovalıyoruz. Herkesin yoğurt yiyişi başka. Garip bir gerçeği arama hâli bu. Tahminen de gerçek yok. Birinci başta stantta üstten aşağı izlediğin zaman ne badireler atlattığımı, ne tuzaklara düştüğümü, ne çukurlara girdiğimi, bazen olumlu iken o yollardan nasıl saptığımı, o gittiğim bütün yollardaki izleri, hepsini görüyorsun. Bazen belli periyotlar daha naif geliyor. Bugün en dışavurumcu, çağdaş hâlimde bile o naifliği hissediyorum. ‘Bereketli çelişki’ tabiri hoşuma gitti. Bazen moralim bozuluyor ama elimde değil. Sarsıntı, korona tüm dünyayı etkiliyor. Sevdiğin birini kazanıyorsun; kaybediyorsun ya da çok heyecanlandığın bir aktiflik oluyor ve güncelerine giriyor. O dönüşümün ipuçlarını aslında daima görüyorsun.” Bir bakıma hem söz hem beste için çalışan bir Anadolu ozanı üzere davranan Aydoğdu’nun yapıtlarında yöresellik ile sahne ve dekor tasarımı tıpkı vakitte seziliyor: “Arınmaya çalışıyorum ama arınmaya çalışırken bir yoğunluğu kendi içimde yaşadığımı biliyorum. Bazen elimde değil niye yazıyorum diyorum lakin, bunu ben artık bir yazı olarak da görmüyorum. Kimileri okunuyor, kimileri okunmuyor. Daima resimsel bir günce olsun istiyorum”.
İnsanın büyük iç devrimi
Sanatçı, günümüzde soyutlamaya niye bu kadar muhtaçlık duyulduğuna ise şu yorumu getiriyor: “Dünya bugün İkinci Dünya Savaşı’ndakinden de makus ama bazılarına nazaran çok güzel. Dünya çelişkilerin ağırlaştığı, gelirin yüzde 80’’ini yüzde 20’nin yediği bir toplumda ahlaksızlığın, dinin, birçok kültürel pahaların sapkınca kullanıldığı bir ortamda ister istemez soyutlamaya gidiliyor. Soyutlama aslında bana nazaran tahminen de insanın en büyük iç ihtilali. Burada onun mahremiyetini de verebiliyorsun. Günümüz şartlarında kullandığın makine en uygun fotoğrafı da çekiyor. Artık her tarafta her türlüsünü yakalayabiliyorsun. Hayata artık bir öbür bakmak gerekiyor. İşin ruhuna, bilinçaltına girmek gerekiyor. Elbette görüneni de yapacaksın fakat aslında görüyorsun. Sanatın da biraz oralarda olması lazım. Şiirde de resimde de müzikte de bu türlü olması gerek. Bence hayata soyutlamacı bakmadan, gerçek dokunabilmenin bir yolu yok”.
Resim bir güç olayı
Aydoğdu, yapıtlarındaki olumlu ve olumsuz hissiyat istikrarı için “Umut acılarımızdan da çilelerimizden de çok olmalı. Bu hayata katlanmanın en âlâ yolu, ironi ve bitmemişlik. Bazen işlerim bana ‘çok usta’ geliyor ama ona karşın gözümü kapamaya, sol elimi kullanmaya çalışıyorum. Bu, yapıta öteki bir kat katıyor. Yıkıyorum, dayanan renkler, dayanmayanlarıyla, diyorum ya ben bu işin sıkıntısını seviyorum. Artık akılla yapılan, hesaplı kitaplı çok fotoğraflar var. Onlar bana seslenmiyor. ‘Akıllı delilik’ diye bir şey var ya: Tahtadan bir eksiklik, fotoğrafta de olacak. Kaybetmeyi göze almazsan bir şey çıkmaz ki. Buradaki işlerin hepsi bir diğerine nazaran bitmemiş işlerdir. Bunun verdiği bir güç ve davet vardır. Fotoğraf aslına bakılırsa bir güç olayıdır.”