Yalnız hayatlar

ÜMRAN AVCI- Ne vakit bir şeyleri unutmak istesem kitaplara sığınırım. Bir hastane odasında tam da bu türlü bir ruh hâliyle okumaya başladım “Divan Cadısı”nı. Ruhum oradan oraya savruldu.  “Kalbim yorgunca benim biraz” diyen babanın ‘yatıya gelen gözyaşına’ uzandı elim. “Kızıp da beni onlara vermeyin” diyen Cavidan’ın iri vücuduna sarılıp başını dizime koyup saçlarını okşadım yavaşça.

Her hikaye sonunda kahve molası verdim okuduklarımı sindirebilmek için. Sonuncu hikayeyi bitirir bitirmez müellifini aradım çabucak. İleti atmadan aramak âdetim değildir halbuki. Bir okur olarak teşekkür ettim. Sinema izler üzere okuduğum hikayelere oluşturduğum kastı sıraladım, tam not aldım.

Uluslararası EMMY ödüllü senarist Hasret Yılmaz, birbirine bağlı yedi hikayeden oluşan kitabında okuru kendi inandığı, inanmadığı palavralara, geçersiz hayatlara, vicdan hesaplarına, yüzleşmelere ortak ediyor. Kendi vücuduna yabancılaşanlarla, büyük günâhlara susarak, üstünü örterek ortak olanlarla, gönlünde gam kasavet taşıyanlarla tanıştırıyor. Bir çerçevenin içine hapsolmuş siyah-beyaz fotoğraflardaki yarım, palavra, yalnız hayatlara götürüyor.

Sürpriz buluşmalar

Hikâyeler ortasında sürprizli buluşmalar var. Bir hikayedeki karakter bir başkasında çıkıveriyor karşımıza. Düğüm ise kitaba ismini veren “Divan Cadısı”nda çözülüyor. “Ömer’in Gözleri”nde acı ve hasretin beşere neler yaptırabileceğini görüyoruz. Kırık bir baba oğul öyküsünün anlatıldığı “Yumurtanın Kabuğu”nda nefretin zehri ile sevginin merhemi ortasında volta atıyoruz. Yüreği incinmiş babanın, gözündeki çok yaşlı ve çok yalnız gözyaşı ile söylediği “Benim dünyaya pek dermanım kalmadı oğlum. Ne desem beni uyutmayacak” kelamından kurtarabilirseniz şanslı sayın kendinizi.

“Cavidan’ın Atlas Yorganları”nda hayatınıza katmak isteyeceğiniz bir karakterle tanışıveriyorsunuz: Sırtı geniş bir ovaya benzeyen, serçelere öpücük atan Cavidan’la… Bir dikiş makinesiyle geldiği köyde, köylü bayanlarının içindeki kelamı, neşeyi, sabahı, bülbülü dürten Cavidan…

O Cavidan ki kimselere vermediği, satmadığı yorganlar yapan, o yorganları içini döktüğü defterler üzere nakşeden bir hoş yürek.  Yorganları, bir romanın kısımları üzere yüklükte üst üste biriktiren, ‘ilk aşk mavisi’, ‘vuslat yeşili’, ‘pavyon kırmızısı’ üzere isimler veren Cavidan. “Artık yaş çöktü son vakitlerde üstüme” diyen Cavidan’ın yorganlara gizlediği sırrını, hikayenin sonunda öğreniyoruz. Cavidan’ı o sırra mecbur bırakan hayata sövüyoruz. 

Ve “Divan Cadısı”nda palavralarla tanışıyoruz. “Senin palavraların insanları öldürüyor, benim yalanlarım insanları iyileştiriyor” diyen bir anneanne ile torun üzerinden bir hayat dersi alıyoruz.  “Kendi bildiğini okumak her vakit kötü değildir de kendi uydurduğuna inanmak zehirli…” diyen Azize’nin insanlara umut veren palavralarını izliyoruz.

Derdine deva bulmak için kapısını çalanların eline birer tohum tutuşturuyor Azize. Kiminin eline çınar, kimine huş, kimine zeytin ağacı tohumu veriyor. Tohumları köyün en çorak zirvesine gömdürüyor. Yıllar sonra o çorak arazi, keder sahibinin sulayarak büyüttüğü bir yeşile dönüyor. Güzelleşmeyi bekleyen yüzlerce kaygıya yüzlerce ağaç dikiliyor köyde. Niyetler kol verip göğe uzanan bir “Azize Ormanı” oluyor. İçinde vefatlar, küçük kıyametler, telaşlar, hastalıklar, vuslatlardan oluşmuş kurgusal bir orman… Ağaçlar sıkıntılara gölge misali uzanıyor göğe.

İçimizdeki sesi kaybediyoruz

Öyküler; içimizdeki şeytana, palavraya, zalime ayna tutuyor. Duymadıklarımızı duyup görmezden geldiklerimizi görmeye çağırıyor aslında. Yazarın, “İçimizdeki sesi bu türlü kaybediyoruz işte… Duyup duymazlıktan gelince bir dahakine alçalıyor desibeli. Sonra aslında duyan kalmayınca ses de kendi­liğinden bir vefat uykusuna yatıyor” demesi boşa değil. Madem ki “Kalbin sıkıntısı, yaşamak sevincini kaybedince başlıyor”, tam da bu nedenle insanın içindeki sevinci körükleyenlerden olmaya bir davet aslında “Divan Cadısı”.

Ve son kelam hikayelerin muharriri Hasret Yılmaz’da: “Hayatta kalabilmek için acısına dayanamadığımız birtakım gerçeklerden kaçmak için yeni gerçeklikler yaratıyoruz. Bunun da ismi; düpedüz palavra. Kendimize söylediğimiz o küçük palavralar bir yekûn oluyor ve bizi ‘esas’lıktan, sahicilikten ve kendiliğimizden uzaklaştırıyor. Bu hâl, kendinle bile yakınlaşamadığın için etrafınla da yakınlaşamadığın bir kısır döngü yaratıyor. Ve bu palavralar şayet dönüştürülebilirlerse tam bir özgürlük verirler beşere. Bunun için de kalbinin içinde neyin senin hakikatin olduğunu bilmen, tanıman gerekir. Bu karanlık bir şey de olabilir fakat onu yakalayıp dönüştürürsen kendinle yakınlaşmış olursun. Hikayeler o küçük palavraların ya da üstü kapanan lakin aslında kalbe tartı veren şeylerin farkına varılmasıyla ve dönüştürülmesiyle ilgili.”