Tehlikeli derecede artıyor! İşte obrukların yayıldığı son bölgeler
Konya Havzası’ndaki yer altı sularının çekilip, toprağa göçmesi ile oluşan obrukların sayısı 2 bin 500’e ulaştı. Çoğunlukla Karapınar ilçesinde oluşan obruklar, son yıllarda birebir bölgedeki Ereğli, Halkapınar, Emirgazi, Çumra ile Cihanbeyli, Kulu, Yunak, Çeltik ve Altınekin ilçelerinde de görülmeye başlandı. Bunun üzerine AFAD ile Konya Teknik Üniversitesi’ne bağlı Obruk Uygulama, Araştırma Merkezi, risk haritası çıkartmak için harekete geçti.
Obruk Uygulama, Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, obruk sayısının her geçen gün arttığını belirterek, “Obrukların vakit içerisinde sayılarını tehlikeli derecede artması; başta devletimiz olmak üzere kamu kurumlarını, herkesi önemli bir halde rahatsız etmiş vaziyette. AFAD’ın teşebbüsleri ile bölge içerisinde birkaç tane değerli çalışma gerçekleştirildi. Bilhassa MTA’nın yapmış olduğu çalışmalarda obrukların bundan sonra nerede oluşacağı ile ilgili kesin bilgiler, ortaya konmaya başlandı. Bilinmeyen tek şey var; obrukların hangi devir çökeceği. Bununla ilgili de modeller geliştiriliyor” dedi.
‘BİN 800’ÜN ÜZERİNDE YÜZEY ÇÖKÜNTÜSÜ MEVCUT’
2020’den beri saha çalışması yaptıklarını, bu çalışmaların tamamlandığını lakin bu süreçte obruk oluşumunun devam ettiğini anlatan Prof. Dr. Arık, “Bu bölge içerisinde herkesin görmeye alışık olduğu derin kuyu biçiminde obrukların sayısı, 700’a dayanmış vaziyette. Onun dışında yer altındaki örtülü boşlukları belirten ve yüzeyde deformasyona neden olan çökme yapılar ile karakterinden bir metreden daha sığ vaziyette bin 800’ün üzerinde yüzey çöküntüsü mevcut. Bunlar ile birlikte obruk sayısının her geçen yıl çoğaldığını görüyoruz” diye konuştu. Obrukların oluşmaması için yer altı suyunun denetim altına alınması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Arık, “Bu obrukların oluşumunda, temel parametre çözünebilir kayaların olmasıdır. Bir de yer altı suyunun düzeyindeki oynamalar, akış, istikamet, yer altı düzeyinin kimyasal özellikleri, çözme kabiliyeti üzere birçok farklı faktör devreye giriyor. Yüzeydeki kırıklar, etkin, tektonik; bunları etkileyen başka ögeler. Kelamını ettiğimiz doğal, jeolojik faktörleri denetim etme bahtımız yok. Burada zati o kayalar var. Aslında o yer altı suyunun karakteristiği o denli. O vakit tekrar yapabileceğimiz tek şey; su düzeyindeki çok oynamaları ve yer altı suyunu denetim etmek” dedi.
‘KESİN BİR SONUÇ ELDE EDİLEMEDİ’
Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan 2 hafta sonra Konya’da obruklar oluştuğunu hatırlatan Prof. Dr. Arık, “Şu ana kadar bizim bilgilerimize nazaran; birinci 6 ay içerisinde Karapınar-Konya etrafında 6-7, Türkiye genelinde de 10’un üzerinde yeni obruk meydana geldi. Bilhassa 6 Şubat sarsıntılarından sonra Karapınar’ın kuzeyinde meydana gelen obruklar ile ilgili bir kıymetlendirme yapıldı. 6 Şubat sarsıntısında yaklaşık 2 hafta sonra oluşmasından kelam ediyoruz. Münasebetiyle sarsıntılar ile ilgisi var mıdır? Geriye dönük çalışmalar yapıldığı vakit, birtakım obruklar ile sarsıntı oluş tarihlerinin yakın olduğunu görüyoruz. Fakat bölgede 2 bine varan obrukların pek birçoklarının oluşum tarihleri net bilinmediği için; sarsıntılardan ötürü çöktükleri ile ilgili kesin bir sonuç elde edilemedi” diye konuştu.