Trafik ışıklarında yakalayan nöbet! Berbat koku ile kendini gösteriyor dalgınlık oluyor

Halk ortasında sara hastalığı olarak da bilinen epilepsi, beyinde bulunan nöronlarda ani ve denetimsiz boşalmalara neden olarak hastada istemsiz kasılmalara, duyusal değişikliklere ve şuur değişikliklerine sebep oluyor. Uzun vadeli bir hastalık olan ve hastayı periyot devir geçirdiği nöbetlerle tesiri altına alan epilepsi, teşhis konmadığında tehlikeli durumlara kapı aralayabiliyor. Epilepsinin tüm bedendeki kasılmalarla beliren sara krizleri dışında belirtilerinin de olduğunu söz eden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Berrin Aktekin, “Kısa periyodik gelip süreksiz berbat koku, baş dönmesi, davranış ve duygulanım değişiklikleri, anlamsız kısa periyodik dalmalar gözden kaçabilir. Bu nedenle kısa vadeli ve gelip süreksiz belirtilerde farkındalık oluşturarak nöroloji uzmanına başvurmak önemli” dedi.

Epileptik nöbetlerle kendini gösteren epilepsinin, Türkiye’de de dünyada olduğu üzere yüzde 0,5-1 ortasındaki bir sıklıkla görüldüğünü söyleyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Berrin Aktekin, “Epilepsi nöbeti, beyindeki nöronların, olağandışı, ani, gelip süreksiz elektrik deşarjları sonucu görülen belirti ve bulgulara neden olan bir durum. Epileptik nöbet gerçekleştiğinde hastada gelip süreksiz şuur kaybı yahut farklı özelliklerde belirtiler görülmekle birlikte, kişinin tek bir nöbet geçirmesinin de epilepsi hastası olduğu manasına gelmeyebilir” diye konuştu.

‘İKİ YAŞ KÜMESİNDE DAHA SIK GÖRÜNÜYOR’

Epilepsinin rastgele bir yaş ve vakitte ortaya çıkabilmekte birlikte birinci 16 yaşa kadar ve 65 yaşından sonra görülme sıklığının arttığını belirten Prof. Dr. Aktekin, “Çocuklarda 16 yaşa yaşına kadar en sık görülen nörolojik hastalık, epilepsidir. Çocukluk çağında beyin matürasyonu ile de ilgili olarak ergenlik periyodunda sonlanabilen epilepsi tipleri de vardır. Bununla birlikte erişkinlerde 65 yaşından sonra görülebilen nörodejeneratif; demans, parkinson ve beyin damar hastalıklarının görülme sıklığının artmasıyla birlikte yaşla birlikte giderek artan bir sıklıkta olmak üzere çocukluk çağından daha sık görülür” sözlerini kullandı.

Tüm epilepsi hadiselerinin yaklaşık yarısını oluşturan fokal epilepsili hastalarla ilgili gerçekleştirilen ve erken tanıya dikkat çekilen bir çalışmayla ilgili bilgi veren Prof. Aktekin, “Amerikan tıp mecmuası Neurology’nin Haziran 2023 sayısında yer alan bir çalışmada, fokal epilepsili hastaların yaklaşık yüzde 5’inin teşhis konmadan evvel araç kullanırken kaza yaptıkları gösterildi. Yanlışsız teşhisin kıymetine işaret çalışmada, 447 fokal epilepsi hastası üzerinden gerçekleştirdi. Bu hastaların 23’ünün yani yüzde 5’inin teşhis almadan evvel bir ya da daha fazla nöbet geçirdikleri ve bu 23 hastanın da yüzde 30’unun araç kullanırken geçirdikleri nöbetle birinci tanıyı aldıkları belirlendi. Otomobil kullanırken yaşanan bu nöbetlerin sonucunda gerçekleşen 19 araç kazasının 11’i hastaneye yatış gerektirecek kıymette. Çalışmanın ortaya çıkardığı bir diğer sonuç da çalışan şahısların çalışmayanlara oranla teşhis öncesi sürüş sırasında nöbet geçirme riski 4 kat daha fazla. Bununla birlikte kasılma üzere belirtiler olmadan yalnızca şuur ve/veya farkındalık kaybı -dialeptik nöbet-, non-motor nöbeti olanlarda -yani kas kasılması olamayan anlık dalmalar-, motor nöbeti -kasılmalar- olanlara nazaran sürüş sırasında nöbet geçirme riski daha yüksek tespit edilmiş. Bu durumun hem hastaların kendileri hem de trafikteki bireyler açısından risk oluşturabiliyor. Lakin, tedavi altındaki bireylerin inançlı bir biçimde araç kullanmaları birçok durumda mümkün olabiliyor. Bunun için öncelikle teşhisin konması gerekiyor” diye konuştu.

‘HASTALAR NÖBET GEÇİRDİKLERİNİ FARK ETMEYEBİLİR’

Pek çok farklı tip epilepsi nöbetinin olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Aktekin, “Nöbet sırasında şuurun ve farkındalığın etkilendiği hastalar nöbet geçirdiklerini fark etmeyebilir. Bu hastalar nöbet geçirdiklerini fark edemedikleri için hem kendileri yaralanabilirler hem de kendileri öteki şahısları yaralayabilirler. Çocukluktaki dalma nöbetleri ya da şuur kaybı yahut farkındalık kaybı ile giden nöbetlerin de riski olmakla bir arada araç kullanmadıkları için bu çalışmada bahsedilmemiş. Lakin onların da trafik ışıklarında bekleme sırasında ya da karşıdan karşıya geçme sırasında dalma biçiminde nöbet geçirmesi hayati risk oluşturabilir” sözlerin kullandı.

Çalışmayla da dikkat çekildiği üzere epilepsinin tüm bedendeki kasılmalarla beliren sara krizleri dışında belirtilerinin de olduğunu tabir eden Prof. Dr. Aktekin, “Kısa periyodik gelip süreksiz, makûs koku, baş dönmesi, davranış ve duygulanım değişiklikleri, anlamsız kısa müddetli dalmalar gözden kaçabilir. Bu nedenle kısa müddetli ve gelip süreksiz belirtilerde farkındalık oluşturarak nöroloji uzmanına başvurmak önemli” diye konuştu.