Vikinglerin gücüne güç katan sır etinde saklı! Tüm dünya bu sistemi bilmeden öğrendi

Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Orta Çağ’da varlığını derinden hissettiren, iri yarı insanlardan oluşan ve savaşçı özelliğiyle yaşadıkları devirde etraflarına dehşet salan Vikingler, günümüzde dahi birçok açıdan merak edilen bir topluluk. Viking coğrafyasının zorluğu ele alındığında koşulların zahmeti ve bilhassa çok uzun süren kış şartları altında karınlarını nasıl doyurmayı başardıkları ve savaşçı karakterleri herkesin ilgisini çeken ayrıntılar ortasında. Savaşçılar böylesine ürkütücü bir görüntüde hayatta kalmak için ne yemişlerdi? Tarih araştırmacısı Doç. Dr. Selahattin Özkan birbirinden çarpıcı bilgiler paylaştı.

‘SADECE YAĞMACILIKLA KARINLARINI DOYURMUYORLARDI’

Orta Çağ’da yaşayan bütün topluluklar üzere Vikinglerin de kendi coğrafyaları üzerindeki ulaşım ağları üzerinde ne varsa onlardan beslendiklerini ve hiyerarşilerini bu biçimde sağladıklarını lisana getiren Doç. Dr. Selahattin Özkan, şunları söyledi:

“Yapılan arkeolojik çalışmalar şunu gösteriyor ki Vikinglerin yaşadığı coğrafyada şiddetli bir kış yaşanıyordu lakin baharlar da yaşanıyordu. Tümüyle kutup bölgesinden bahsetmiyoruz, kutup bölgesinin bir altından bahsediyoruz. Aslında düşündüğümüz vakit tarıma elverişli bir coğrafya bilhassa Vikinglerin yaşadığı İskandinav anakarasının daha doğu ve güney tarafları iklim bakımından bahar ve yaz aylarında epey elverişli. Yalnızca savaşla ve yağmacılıkla karınlarını doyurmuyorlar.”

MEYVE ZERZEVAT DE TOPLADILAR

Sanılanın bilakis Vikinglerin de tarım yaptığını söyleyen Doç. Dr. Selahattin Özkan, çavdar üzere soğuk iklime daha sağlam tarım eserleri yetiştirdiklerini de ekledi. Ekmeklerinin de hava şartlarından ötürü maya yapmaya elverişli olmadığını kuru ve sert bir ekmek yaptıklarını belirten Doç. Dr. Özkan, “Bu insanların yakınlarındaki ormanlardan meyve zerzevat topladıklarını da biliyoruz. Bu manada hem tarih kayıtlarında hem de mitolojik anlatılarında kimi meyve isimleriyle diyetlerinde bulunan eserleri de tespit etmek mümkün oluyor” dedi.

BALDAN ALKOL YAPAN BİRİNCİ UYGARLIK

Ormanlık bir alanda yaşadıkları için bala ulaşımlarının çok kolay olduğunu ve şekerin insan diyetinde kıymetli bir yere sahip olduğunu öne süren Doç. Dr. Selahattin Özkan, tatlı içeren tanımlara de Viking kaynaklarında rastlamanın mümkün olduğunu ekledi.

Doç. Dr. Özkan, baldan alkol yapan birinci uygarlığın Vikingler olduğunu söyleyerek bunun çok hassas bir nokta olduğuna değindi. Yunan mitolojisinde şarabın çok değerli olması üzere baldan üretilen alkolün de Viking mitolojisinde başka bir ehemmiyete ve bedel sahip olduğunun altını çizen Doç. Dr. Özkan, “Baldan üretilen Viking içkisinin de ilahlara mahsus olduğu ve çok kutsal sayıldığı görülmüştür” dedi.

‘BALİNA VİKİNGLER İÇİN DEĞERLİ BİR ETTİ’

Vikinglerin geyik, domuz, at, inek, koyun, keçi üzere hayvanları da tükkettikleri lisana getiren Doç. Dr. Selahattin Özkan, “Denizle çok yakın münasebetleri olduğu için Vikinglerin denizdeki canlıları daha çok tükettiğini biliyoruz. Balina üzere büyük deniz hayvanlarının da tüketiminin kelam konusu olduğunu biliyoruz. Bilhassa balina çok yağlı tüketimi beşere çok fazla güç sağlayan bir hayvan ve çok değerli bir et” diye konuştu.

Vikinglerin balıkçılıkla çok erken yaşta tanıştıkları için bu sebeple deniz eserlerini kurutmayı ve ateşte islendirerek daha uzun saklamayı çözdüklerini ekleyen Doç. Dr. Özkan, böylelikle avcılık yapılmadığı vakitler isle yahut etleri kurutarak uzun yıllar boyunca tüketebildiklerini ekledi. “Ringa balığı Vikinglerin ömründe o kadar büyük bir değere sahiptir ki ticari savaşların konusu olabilmiştir. Ringa balığı günümüzde de hâlâ yakalanıp sofralara ulaştırılır” diyen Doç. Dr. Özkan Ringa balığının Vikingler için farklı bir değere sahip olduğuna değindi.

‘KADEH KALDIRMA ONLAR İÇİN BİR AYİNDİ’

İnançlarıyla çok bütün bir formda hareket eden Vikinglerin sofra ve yemek kültürleri de dikkatleri çeken bir öteki bahis. Kadeh kaldırma geleneğinin Avrupa toplumlarındeki en eski örneklerinin Vikinglerde kayıt altına alındığına dikkat çeken tarih araştırmacısı Doç. Dr. Selahattin Özkan, kadeh kaldırmanın Vikinglerde bir ayin olarak görüldüğüne dikkat çekerek şu bilgileri paylaştı:

“İçkiye düşkünlükleriyle tanıdığımız Viking toplumu yemeğe başlamadan evvel üç kadeh kaldırırdu. Üç kadehin dini manaları vardı. Birinci kadeh en büyük ilah olan Odin’e, ikinci kadeh o gün ve vakitle ilgili özel bir şey var ise o Allah’a kaldırılırdı. Şayet o yemek Thor’un doğudan girişini kutlamak için yapılıyorsa Thor’a kaldırılırdı. Üçüncü kadeh ise daveti kim verdiyse o lokal kral için kaldırılırdı. Üç kez kadeh kaldırdıktan sonra yemeğe başlanabilirdi.”

‘KADINLAR VE KÖLELER ARTIKLARI YERDİ’

Yemekle ilgili en kıymetli adetlerden birisi de Vikinglerin sınıflı bir toplum olmasıydı. Viking toplumu yöneticilerden, özgür bireylerden ve kölelerden oluşuyordu. Yemek yeme sırasının da bu sıranın gözetilerek devam ettiğini belirten Doç. Dr. Selahattin Özkan, “Köleler ve özgür bireyler yöneticilerin altında olduğu için yemekte de sınıfsal tertibe uyuluyordu. Evvel yönetimci sınıf olan dini kümeler, yöneticiler ve askerler yemeğini yer. Daha sonra sıra özgür bireylere gelir ve daha sonra köleler ve bayanlara gelirdi. Köleler ve bayanlar artık kalan neyse onunla yönetim etmek zorunda kalırlardı” diye konuştu.

SAKLAMA FORMÜLÜ GÜNÜMÜZDE DE DEVAM EDİYOR

Günümüzde hâlâ Vikinglerin kullandığı birtakım inovatif yollar kullanılmaya devam ediyor. Bunlardan biri ise günümüz İrlanda ve İskandinav anakarasında yakalanan balıkların saklanması. Saklama sürecinin Vikinglerin bulduğu bir metotla yapıldığını söyleyen Doç. Dr. Selahattin Özkan, kelamlarını şöyle noktaladı:

“Balina üzere büyük balıkların modüller halinde saklanıp tüketilmesi için kutup bölgesine yakın yerlerde, buzullara ve karlara kazılarak oluşturulan soğuk hava depoları var ve burada saklanıyor eserler. İskandinavya’da balığın uzun müddetler boyunca saklanması için kullanılan bu yol Vikinglere mahsustur.”