Her karede bir roman

Seray Şahinler- “Fotoğraf yadsınamaz derecede güçlü bir tabir aracıdır. Lisanın hudutlarının ötesinde ne kadar vakit geçse de hiç değişmeyecek bir ânın eşsiz özelliklerini barındırır.” -Steve McCurry

Bir olayı, unutulmaz bir ânı, dramı, memnunluğu, vahşeti velhasıl hayata dair her şeyi en çarpıcı formda anlatmaya muktedirdir tek bir fotoğraf karesi… Sayfalar dolusu metnin anlatamayacağını çok daha ‘vurucu’ biçimde tek başına anlatır. Hafıza unutur, görsel hafıza unutmaz… Amerikalı fotoğrafçı ve foto muhabiri Steve McCurry bu hafızaya katkı sağlayan değerli isimlerden biri. National Geographic mecmuasının 1985 Haziran sayısında “Afgan Kızı: Şarbat Gula” fotoğrafıyla tüm dünyada tanındı. Afgan Kızı, dünya tarihinin en çarpıcı kareleri ortasındaki yerini aldı, gayretin sembolü oldu. Sonraki yıllarda ise bilhassa Orta Doğu’da ve Uzak Doğu ülkelerindeki ‘sarsıcı’ kareleriyle gündeme gelen sanatçı yedi kıtada ve sayısız ülkede unutulmayacak anları kaydetmeye devam ediyor.

51 fotoğraf var

Steve McCurry’nin farklı vakitlerde çektiği birbirinden etkileyici fotoğraf kareleri artık İstanbul’da… İstanbul Sinema Müzesi’nde ziyarete açılan stant 50 seneyi aşkın müddettir fotoğraf sanatının en ikonik figürlerinden olan McCurry’nin 51 fotoğrafını izleyiciyle buluşturuyor. Sanatkarın son 30 yılda dünyanın birçok köşesinde çektiği kareler yer alıyor stantta. Onun gözünden şahit olduğumuz form ve renkler, biçim ve simetrilerle öbür dünyalara açtığı pencerelere bakıyoruz.

Ağırlıklı olarak Afganistan, Hindistan, Benin, Mynmmar’da ‘90’lardan 2000’lere uzanan fotoğraf kareleri yansıyor duvarlara. Hayattan kesitler sunan kareler bunlar. McCurry’nin kareleri ânı kayıt altına almanın çok ötesinde, hayatın bir romanı gibi… Hepsinin hayata, geçmişe, bugüne ve geleceğe söylediği kelamlar var. 1992’de ayakkabı dükkânındaki Afgan bayanlar, 1996’da Hindistan’da Holi Festivali’ni kutlayan köylüler, Myanmar’da gölde balıkçılar… 2000’lere geldiğimizde bisiklet sepetinin içinden merceğe bakan bir bebek, çocuk emekçiler, cami önünde kuşlara yem atan çift, Lübnan’daki iç savaşın yerle bir ettiği konutların ortasında küçük çocuğuyla birlikte patates soyan bir kadın… Yoksulluğu, kıtlığı, savaşı, çabayı, vazgeçmemeyi, umudu hatırlatıyor her biri. “Dünyanın değiştiği inkâr edilemez bir gerçektir, lakin kaos, hastalık, ekolojik bozukluk ve ekonomik zorluk vakitlerinde bile beşerler temelde aynıdır” diyor Steve McCurry. Fotoğraflarında huzursuzluğun hâkim olduğu insan hislerini ve bireyin etrafıyla kurduğu ilişkiyi anlattığını lisana getiren Steve McCurry, “Bizim sorumluluğumuz yaşadığımız yer ve durumla ilgili öyküleri dürüstçe, bütünüyle ve vaktinde dünyaya aktarmaktır” diye devam ediyor. Bu fotoğraflar da bu anlayışın sembolü.

“Dünyaya meydan okuyanların şahitlere muhtaçlığı yoktur” isimli fotoğrafta Shaolin Manastırı’nda günde sekiz saat idman yapan çocuklar.

İstanbul’dan sesler

Serginin son kısmı ise sanatkarın İstanbul’da çektiği fotoğraflara ayrılmış. Burada sürpriz kareler var. Fotoğrafın en sembol isimlerinden Orta Güler karşılıyor bizi bu kısımda. Güler’in o çok bildiğimiz fotoğraflardan birini 2010 yılında Steve McCurry çekmiş. McCurry, Orta Güler’in vefatının akabinde bu kareyi toplumsal medya hesaplarından paylaşmış ve “İyi bir arkadaş, her vakit cömert ve çabuk yardım etmek için şiirsel bir gözle mükemmel bir öykü anlatıcısıydı” demişti. İstanbul sokakları, sokak şerbetçileri, koçanında mısır yiyen tavşanlar… Kentin 1990’lardaki atmosferini hatırlatan kareler ziyaretçilere İstanbul nostaljisi de yaşatıyor. 2000 sonrasında ise değişen ve dönüşen İstanbul’dan izler var.

Portreler sanatkarın en çarpıcı kareleri ortasında. 

“İyi bir fotoğraf, bırakamayacağınız ve aklınızdan hiç çıkmayacak olandır. Teknik açıdan âlâ olmasına bile gerek yoktur” diyen Steve McCurry’nin her fotoğraf karesi bir hayata dokunuyor. Hayatın bir uğraş alanı olduğunu hatırlatıyor. Bir fotoğrafa ismini veren “Dünyaya meydan okuyanın şahitlere muhtaçlığı yoktur” kelamını doğrularcasına. Stant, 30 Temmuz’a kadar ziyarete açık olacak.