İlaçta kritik günler

Aylin Rana Aydin – Eczanelerde ilaçlara erişim sorunu atılan adımlara karşın devam ediyor. Temmuz ayında Resmi Gazete’de ‘Beşeri Tıbbi Eserlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı’ yayımlanmıştı. Kararın akabinde ilaç fiyatlandırmasında kullanılan euro kuru yüzde 30.5 artırılarak 10.77 lira düzeyinden 14.0387 liraya çıktı. Buna karşın son devirde kur farkı nedeniyle ilaçların tedarik evresinde meselelerin arttığı belirtilirken, bu meselelerin daha da büyümesinden tasa ediliyor. İlaç fiyatlama sebebiyle kanser ilaçlarından hormon ilaçlarına, tüp bebek ilaçlarından göz damlalarına kadar pek çok ilaçta tedarik sorunu yaşandığı tabir ediliyor. Son olarak İsviçre kökenli ilaç şirketi Roche, organ nakillerinin akabinde kullanılan bir ilacını 31 Ağustos prestijiyle Türkiye’deki satışlarını durdurma kararı aldığını açıkladı.

Reel kurun yarısı

İstanbul Eczacılar Odası Lideri Eczacı Şeker Pınar Özcan, ilaç dalında uzun yıllardır krizleri farklı başlıklarla yaşadıklarını lisana getirdi. Roche’nin piyasadan çektiği ilacının organ nakli sonrası hastanın kullandığını belirterek, “Yeni organın bedeni reddetmemesi için hastanın bunu kullanması koşul ve uzun vadeli de bir kullanımı var. Firma bunu artık Türkiye’ye getirmeyeceği tarafında açıklamada bulundu. Bunun kaynağının biz ekonomik sebepler olduğunu düşünüyoruz” dedi. İlaç yoklukları, iskonto eksiklikleri üzere durumların hepsinin temelinde ilaç fiyatlama sebebinin olduğunun altını çizen Özcan, “Döviz endeksli sistemde de ilaca özel kur belirleniyor. Şu an ilaca özel belirlenen kur gerçek kurun yarısı kadar” diye konuştu.

‘Makas kapanmıyor’

Sorunun, ilaç üreticileri, ecza depoları ve eczacılardan oluşan tüm kesimin gereksinimlerini göz önüne alarak çözülmesi gerektiğini tabir eden Özcan, şöyle konuştu:

“Hızlı döviz yükselişleri yaşandıktan sonra o makas artık kapanamıyor. Dövize endeksli sistemden çıkmamız lazım ve bu paydaşların ayakta kalabilmesi için yeni bir formül olması gerekiyor. Dövize endeksli sistem Türkiye için çok sakıncalı. Evvelce üreticilerin maliyetlerinin üzerlerine belirlenen bir kârlılık oranlarına nazaran bir hesaplama yapılıyordu. Eczacılar açısından ilaç fiyatının her artışı  ziyan demek, ilaç ne kadar değerliyse eczacının kâr oranı o kadar düşüyor. Biz fiyatların artmasını istemiyoruz.”

İlaçlar ne vakit gelecekler?

Piyasadan çekilen ilacın şu an yerli muadilleri olduğunu fakat onların bol bulunduğunu söylemenin mümkün olmadığını tabir eden Şeker Pınar Özcan, “Onlar da şu anda ya depolarda yok ya da bitme kademesine gelmiş. Ne vakit yenisinin geleceği ya da gelecek mi, gelecekse de kaç tane gelecek net bir bilgi yok. Yakın vakitte hastaların bu ilaçlara ulaşamayacakları konusunda tedirginlik yaşıyoruz. Bu yaşanan olayın çorap söküğü üzere ardının gelmesinden de tasa ediyoruz. Bu ilaç çok da kullanılan bir ilaç” dedi. Özcan, kanser ilaçları, hormon, tüp bebek, diyabet ilaçlarında da tedarik sıkıntıları olduğunu kelamlarına ekledi.