Karpuz yarıldı, mısır kurudu

ALEYNA SEVİM / İstanbul – Türkiye genelinde konuştuğumuz birçok Ziraat Odası lideri, uzmanlar ve çiftçilerin sıkıntısı ise ortak: Sıcaklıkların ekim alanlarını kurutması ve gereğince yağışın olmaması eserlerde randıman ıstırabına yol açtı. Adana’da mısır tarlaları, Gaziantep’te fıstık, zeytin, karpuz ve üzüm bağları ve yerlerin büyük kısmı etkilendi.

Hasat öne çekildi

Adana Seyhan Ziraat Odası Lideri Yaşar Özkan, kendi toprağı dahil birçok arazinin sıcaklıklardan çok etkilendiğini söyleyerek, “Bu sıcaklar evvelce biz mısırı hasat ederken Adana’da ağustos ayında olurdu. Çok sıcaklar mısır tarlalarının hasat tarihini 15-20 gün öne çekti. Eserlerde yüzde 20-25 oranında kaybın olacağını iddia ediyoruz. Ben geçen otomobile bindim, otomobilin termometresi 54 dereceyi gösteriyordu. Bir de siz yerdeki emekçileri, biz çiftçileri düşünün. Ben gezemiyorum tarlayı” dedi.

Adana’da çiftçilikle uğraşan Mehmet Özkan ve Hüseyin Atlı, tarlalarında randıman kayıplarının olduğunu söyleyerek mısırların kurumasının doruktan başladığını kaydetti. Çiftçilerden Mehmet Özkan, “Adana’nın Seyhan ilçesinin Gökçeler mahallesinde çiftçilik ile uğraşıyorum. Bu yıl çok sıcaklıklardan ötürü mısırlarımızda olağandışı kuruma gerçekleşti. Sağlıklı bir mısırda kurumanın kökten başlayıp üst yanlışsız gitmesi gerekirken zirve kısmından zirveden aşağı kuruma gerçekleşti. Bu demek oluyor ki mısırlarımızda randıman kaybı yaşanacak” diye konuştu.

İlaç kullanımı arttı

Gaziantep Ziraat Odası Lideri Cuma Yiğit de bölgede yetişen eserlerin birçoklarının hasadının eksildiğini kaydederek, “Bizim bölgemizde fıstık, zeytin, ve üzüm bağları var. Son yağışlar biraz âlâ oldu lakin Antep fıstığına ziyan verdi. Çiftçi çok sıcaklıklardan ötürü ilacı iki sefer atıyorsa dört sefer atmak durumunda kalıyor. İlacı atmazsan da olmuyor. Düşünceli bir durumdayız. Mevsim değişikliğinden ötürü eserlerin hepsinde azalma var. Bu sene sonbaharda yağan yağışlardan ötürü buğday hasadı çok düzgündü. Başka eserlerde daima azalma var. Bizim endişemiz birtakım vilayetlerde yetişecek eserlerin artık yetişmeyecek olması. Güneydoğu bölgesi de Gaziantep olsun Şanlıurfa, Siirt, buralar daima fıstık bölgesi. Fıstık olmazsa da buradaki çiftçiler ziyan ediyor. Çiftçiye takviye verilmesi gerekiyor” dedi.

Gündüz sulama yakıyor

Konya Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Burak Kırkgöz de çok sıcaklıkların mısırı çok etkilediğini söyleyerek, “Diğer mahsullerde de çok sıcaklık bitkileri gerilime sokuyor. Burada çiftçiler sulamaya çok dikkat etmeli. Ellerinden geldiğince akşam saatlerinde sulama yapılmalı. Gündüz yapılan sulamalarda bazen su zerreciklerinin daneleri yaprak üzerinde kalması bitkilerde güneş yanıklarına da neden olabiliyor. Şu an yeşil mahsul dediğimiz mısır, ayçiçek, pancar üzere eserlerde bu gerilim olabiliyor” dedi.

Ürün kalitesi düştü

Kırklareli Ziraat Odası Lideri Ekrem Şaylan ise buğdayda randımanın uygun lakin kalitenin makus olduğunu belirterek, “Bu bütün Trakya’da bu türlü. Biz Edirne ve Tekirdağ’a nazaran en verimsiz bölgeydik. En fazla biz randıman aldık ancak kalite yok. Öteki bölgelerde de hem randıman hem kalite yok. Kalite derken de un olma oranından bahsediyorum. Ayçiçeği ile ilgili çok sıcaklıklardan ve nemden ötürü birtakım bölgelerimizde mantari hastalıklar oldu. Bizim buradaki en büyük külfetimiz barajlarımız var lakin barajlar hala eski sistem, 30 sene evvel yapılan barajlar. Bunlarda kapalı sulamaya geçmemiz lazım. Hala bahçe sulama yapıyoruz, bu da su kayıplarını çok yüksek seviyelere çıkarıyor. Bu türlü suladığımızda buharlaşma da yapıyor. Buharlaşma da bitkinin hastalıklara kapılmasına sebep oluyor. Kapalı sisteme geçersek hem su kaybını çabucak hemen yüzde 60 önleyeceğiz. Daha büyük alanı sulayabileceğiz. Hem de buharlaşmadan ötürü bitki daha sağlıklı ve kaliteli eserler alableceğiz” diye konuştu.

HASTALIKLAR ÇOĞALDI

Gaziantep’te ziraat mühendisi Mehmet Yaşar ise bölgedeki eserlerin yetişememesinin üreticiye düşünce yaşattığını tabir ederek, “Sıcaklık karpuzda çatlamalara sebep oldu. Karpuzların hepsi ortadan yarılıyor. Hiçbiri kullanılmayacak formda ve tarlalar büsbütün sökülüyor. Karpuzun fiyatlarının artmasının sebebi bu. Antep fıstığında, salatalık, hıyar usulü zerzevat üretiminde de durum tıpkı. Yağışların ve sıcaklıkların ani bastırmasından ötürü kök hastalıkları çoğaldı. Sıcak havaya alışacak formda ilaçlamalar ve gübreleme programları yapılmalı. Yoksa çiftçiler büsbütün araziyi söküp tekrardan ekmek zorunda kalıyorlar. Bu da maliyet, masraf ve piyasadaki fiyatların artışına sebep oluyor” diye konuştu.

Gaziantep’te çiftçilik yapan Rıfat Dağdelen de “Sıcaklık yüzünden karpuzlarımız ziyan gördü. Hiçbir randıman alamadık bu sene. 3 bin dönüme yakın alanım ziyan gördü. Benim geçim kaynağım bu, 850 bin lira ziyanım var. Ziyan eden eserlerin hepsini imha ettik” dedi.