Oscarlar tıpkı anda birebir sinemaya
MÜJDE IŞIL-Akademi beyaz ve eril olmakla eleştiriliyordu. Gelenekçi, muhafazakâr, eski başlı olmakla… Farklı anlatım lisanlarına, genç bakışa, mizaha kapalı olmakla… Ödül tarihine baktığımızda ana kategorilerde en az ödül alan cinslerin bilim kurgu ve güldürü olduğu aşikârdı. 95. Oscar Ödülleri’nde Akademi, tüm bu yargıları silmeye yemin etmişçesine “Everything Everywhere All at Once/Her Şey Her Yerde Birebir Anda”yı ödül yağmuruna tuttu. Bilim kurgu-komedi-dram-aksiyon kırması imal, lunapark cümbüşü kıvamında ve toplumsal medyanın suratına uyumlu biçimiyle Akademi’nin “biz de gençleştik ve yenilendik” ilamının simgesi oldu. Asya kökenli oyuncuları ve başkarakter oldukları hikâyeleri görmezden gelmediğinin de…
Aslında bu yalnızca Akademi’ye has bir seçim değil. Bir sene evvel vizyona giren üretim, Oscar’a adım adım neredeyse tüm meslek birliklerinin takviyesiyle bu noktaya ulaştı. Evliliği dağılma noktasında olan, kızının cinsel yönelimini kabul etmekte zorlanan, işlettiği çamaşırhaneyi kapatmamak için uğraşan bir bayanın paralel kainatlar ortasında geçiş yaparak dünyayı kurtarmasını anlatan öyküsü ve “Matrix”, “Crouching Tiger, Hidden Dragon”, “In the Mood for Love”, “Ratatouille” üzere birbirine uzak görünen sinemaları harmanlayan anlatısı, özünde herkesin çok sevdiği tek bir cümleye bağlanıyordu: “Aile her şeyden kıymetlidir.” Dinamik kurgusu ve tuhaf esprileri muhakkak ki sinemaya “taze kan” hissi aşılamıştı.
Alman sinemasının başarısı
Alman üretimi “All Quiet on the Western Front” hem En Düzgün Sinema hem de En Güzel Memleketler arası Sinema kısmında adaydı. Sanki “Parazit” üzere iki kısımda da mükafatı kucaklar mı diye merak ediliyordu fakat bu ihtimal gerçekleşmedi. En Düzgün Memleketler arası Sinema başta olmak üzere dört kısımda mükafatla döndü merasimden.
Kadın adaylarda büyük rekabet
Hem Bayan hem de Yardımcı Bayan kategorisi güçlü bir rekabete sahne oldu. En Güzel Bayan Oyuncu kategorisinde yarış Michelle Yeoh (“Everything Everywhere All at Once”) ve Cate Blanchett (“Tár”) ortasında geçti. Akademi iki Oscarlı Blanchett yerine, Yeoh’tan yana kullandı tercihini. Böylelikle Yeoh bu kısımda ödül kazanan Birinci Asya kökenli oyuncu oldu. Yardımcı Bayan kategorisinde ise Angela Bassett (“Black Panther: Wakanda Forever”) bir adım önde görünse de Jamie Lee Curtis “Everything Everywhere All at Once” ile birinci adaylığında birinci Oscarını kazandı. Yeoh 1962, Curtis 1958 doğumlu. Yıllardır sinemanın içindeler ve hem birinci adaylıklarını hem de birinci Oscar Ödülleri’ni bu kadar geç almaları, Akademi’nin bakış açısının filmleri ödüllendirmekle değişmediğini gösteriyor.
Erkeklerde yine doğuş
Geçen sene başında Austin Butler “Elvis” ile Oscar favorisi olarak başlamıştı yarışa. Lakin Brendan Fraser’ın “The Whale/Balina”daki protez dayanaklı obez öğretmen performansı, fizikî değişimi pek seven Akademi üyelerini avucunun içine almakta zorlanmadı ve En Uygun Erkek Oyuncu Ödülü’nün sahibi oldu. Fraser’ın Altın Küreleri dağıtan Hollywood Yabancı Basın Birliği’nin eski lideri Philip Berk tarafından geçmişte tacize uğradığını açıklaması ve “Mumya” serisinden sonra mesleğinin düşüşe geçmesi, bu sinema ve mükafatla son buldu. ‘80’lerin çocuk yıldızı Ke Huy Quan da “Everything Everywhere All at Once”taki freebag’li vakit yolcusu performansı ve Tony Leung taklidiyle yıllar sonra yine parladı ve En Düzgün Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü’nü aldı.
Olgunluk, uçarılığa yenildi
Martin McDonagh’ın yazıp yönettiği, iki arkadaşın dostluğunun ani bir kararla bitmesi üzerinden çok derin ve hüzünlü insanlık kıssaları anlatan “The Banshees of Inisherin”in dokuz adaylığı vardı. Colin Farrell, Brendan Gleeson, Barry Keoghan ve Kerry Condon oyunculuk kollarında adaydı ve rakiplerine kıyasla performansları sade, gerçekçi ve daha zorluydu. Akademi sineması de oyuncularını da mükafatsız göndermeyi tercih etti. Keza Spielberg’ün en ferdî ve muhtemelen onun için en sıkıntı sineması olan “The Fabelmans/Fabelmanlar”ın da yedi adaylığı vardı. Spielberg’ün En Uygun Direktör Ödülü’nü kazanma ihtimali sürpriz olmayacaktı. İki sinema de geceden mükafatsız döndü. Tahminen de olgunluk, uçarılığa yenildi.
Kazananların listesi
En Uygun Sinema: “Everything Everywhere All at Once”
En Âlâ Direktör: Daniel Kwan, Daniel Scheinert (“Everything Everywhere All at Once”)
En Uygun Bayan Oyuncu: Michelle Yeoh
(“Everything Everywhere All at Once”)
En Güzel Erkek Oyuncu: Brendan Fraser (“The Whale”)
En Yeterli Yardımcı Bayan Oyuncu: Jamie Lee Curtis (“Everything Everywhere All at Once”)
En Düzgün Yardımcı Erkek Oyuncu: Ke Huy Quan (“Everything Everywhere All at Once”)
En Uygun Milletlerarası Sinema: “All Quiet on the Western Front”
En Güzel Özgün Senaryo: “Everything Everywhere All at Once”
En Uygun Uyarlama Senaryo: “Women Talking”
En Uygun İmaj İdaresi: “All Quiet on the Western Front”
En Âlâ Kurgu: “Everything Everywhere All at Once”
En Uygun İmal Tasarımı: “All Quiet on the Western Front”
En Yeterli Kostüm Tasrımı: “Black Panther: Wakanda Forever”
En Güzel Ses: “Top Gun: Maverick”
En Âlâ Makyaj ve Saç: “The Whale”
En Düzgün Sinema Müziği: “All Quiet on the Western Front”
En Düzgün Müzik: “Naatu Naatu” (“RRR”)
En Yeterli Görsel Efekt: “Avatar: The Way of Water”
En Yeterli Belgesel: “Navalny”
En Düzgün Kısa Belgesel: “The Elephant Whisperers”
En Âlâ Animasyon: “Guillermo del Toro’s Pinocchio”
En Uygun Kısa Animasyon: “The Uzunluk, the Mole, the Fox and the Horse”
En Düzgün Kısa Sinema: “An Irish Goodbye”