Tüccar moral bozuyor

DUYGU ERDOĞAN – Haziran prestijiyle ağır olarak başlayan hububat hasadında da birebir sorun kendini gösterdi. Yağışların randımanı artırdığı vilayetlerde, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) uzayan randevu devirlerine karşılık, eserini çabucak elinden çıkarmak zorunda olan üreticilere tüccar, TMO fiyatının 2-3 bin lira altında fiyat veriyor. Birebir vakitte meyve üreticileri de benzeri sorunu yaşıyor. Kiraz ve karpuzda hasat yapan kimi bölgelerde eser bol lakin bu bolluğu tüccarlar üretici aleyhine kullanarak düşük fiyat veriyor ya da alım yapmaktan kaçınıyor.

Bekleyemeyen satıyor

Buğdayda TMO alım fiyatı 8 bin 250 lira, arpada ise 7 bin lira olarak açıklandı. Buğdaya TMO ve tüm piyasa aktörleri alımlarda bin lira, arpaya ise 500 lira ek hububat üretim prim takviyesi veriyor. Ancak öncesinde üretimde devreden stok, Tahıl Koridoru alımlarıyla tüccar ve endüstricinin stoğu bu yıl yüksek seyrediyor; TMO’nun da daha evvel yaptığı alımlarla stoğu var. Buna karşın ‘üreticinin tüm eseri alınacak’ bildirisi veren TMO’da üreticinin eserini teslim etmek için randevu mühletleri uzuyor, lisanslı depo imkanı azalıyor. Eserini bekletecek yeri olmayan, mevcut borçları nedeniyle süratli satış yapmak zorunda olan çiftçti ise tüccarın insafına kalarak, 4-5 bin lira ortasında sunulan fiyatı kabul etmek zorunda kalıyor. 

Kayseri Ziraat Odaları Vilayet Uyum Heyeti Lideri Abdulkadir Güneş, tüccarın çiftçinin eserini ucuza almasına reaksiyon göstererek, “Gelin, vatandaşın buğdayını, arpasını ofisin fiyatından alın. Fırsatçılık yapmayın, üreticinin tek gelir kaynağı üretimidir. Vatandaşı mağdur etmeyin. Buradan devlet yetkililerine sesleniyorum, bunlara müdahale etmemiz lazım” dedi.

Afyonkarahisar Sandıklı Ziraat Odası Lideri Fatma Toptaş, “Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alımı yavaş gidiyor. Randevuları dolu. Üretici de bir an evvel eserini satarak banka borcunu ödemesi, gübresini, mazotunu alması gerekiyor. Tüccar ise fiyatı çok aşağı çekiyor. Buna kalıcı tahlil istiyoruz” diye konuştu.

‘Tekel üzere davranıyorlar’

Tarımsal üretimde farklı eser desenleriyle paha katmaya çalışan Erzincanlı üreticiler de sıkıntı durumda. Daha evvel epeyce az randıman alınan kirazda bu yıl randıman 8 katına çıktı lakin üretici sevinemedi. İhracat firmaları ve tüccarların eser bol olunca dönem başında verdiği fiyatlara uymadıklarını belirten üreticiler, daima alım fiyatlarında oynama yapıldığını, fiyatın aşağı düştüğünü tabir ediyorlar. Bölge üreticileri, tüccarların ‘tekel gibi’ birbirlerinden haberdar olarak belirledikleri fiyattan üst çıkmadıklarını, 20 lira fiyatın kısa müddette 10 liraya kadar düşürüldüğünü belirtiyor.

Karpuz üreticileri de tıpkı ezayı yaşıyor. Tarlada fiyatı 13-14 liradan 6-7 liraya kadar düşen karpuz büyükşehirlerde ise 6-7 kilosu 100 lirayı aşan fiyatlara satılıyor. Üreticiler, bir kamyon karpuzun emekçi yevmiyesini bile karşılamakta zorlandığını fakat buna karşın ‘alım yapmam’ tehdidiyle tüccarın fiyatı düşürmeye çalıştığını söz ediyor.